Wat is Fawn?
Korte uitleg over Fawn
De FAWN Response (ook wel Follow genoemd) is één van de trauma responses, naast Fight, Flight en Freeze. Het is een onzichtbare, verborgen reactie op (ontwikkelings)trauma uit je jeugd. De fawn of follow response wijst op een zg. weerloze reactie, die je hebt ontwikkeld in een tijd van veel stress/spanning/gevaar. Je vecht, vlucht of bevriest niet, maar je ondergaat het, zogenaamd gewillig.
Pleasen voortkomend uit onverwerkt trauma = Fawn (Follow)
Pleasen is zo nauw gelinkt aan Fawn, omdat pleasen (fawnen/followen) heel logisch is wanneer je trauma hebt ervaren in het verleden, waarbij je niet anders kon dan het ondergaan van wat er gebeurde.
Ontstaan van (complex) trauma
Trauma is letterlijk vertaald: wond. Trauma laat een wond na. "Trauma is what happens inside you as a result of what happens to you." - Dr. Gabor Maté. Het is niet de gebeurtenis zelf, maar wat er binnenin je gebeurt als een gevolg van die gebeurtenis. Trauma kan ontstaan doordat jij of iemand in je nabije omgeving geraakt wordt door ziekte, een stoornis, een handicap, verslaving of overlijden... Het kan zéér ingrijpend zijn en binnenin je eigen gezin kan dit ook totaal anders ervaren worden. Complex trauma geeft aan dat je langdurig een gebrek aan aandacht, liefde, steun, troost of begrip hebt gehad.
Traumasporen
Dit gebrek of tekort laat diepe sporen na, die in je leven nu als (jong)volwassene nog altijd voelbaar kunnen zijn en invloed hebben op hoe je met mensen en situaties omgaat, omdat je het (bewust of onbewust) linkt aan hoe het vroeger voor je was. Ook het wel of niet hebben van gezonde eigen grenzen, grenzeloosheid of muren kan een gevolg van Fawn zijn.
Fawn is dus een innerlijke reactie op trauma...
Maar lang niet iedereen weet van zichzelf dat er in het verleden (ontwikkelings)trauma heeft gespeeld...
Wat is ontwikkelingstrauma?
Ontwikkelingstrauma is een vorm van trauma die ontstaat tijdens de kindertijd door chronische stress, verwaarlozing, of herhaaldelijke emotionele of fysieke mishandeling. Het ontstaat door ingrijpende ervaringen tijdens de cruciale ontwikkelingsjaren, wanneer een kind nog leert hoe het de wereld en zichzelf begrijpt. Dit trauma kan leiden tot langdurige emotionele, mentale en gedragsproblemen, zoals moeite met vertrouwen, zelfwaardering en het reguleren van emoties. Het beïnvloedt vaak de manier waarop iemand relaties vormt en kan behouden en hoe hij/zij functioneert in het volwassen leven.
"Door de impact van het ongeluk ontstond er bij mij een Fawn respons:
om te overleven ging ik pleasen en paste ik me aan."
Toen mijn vader een ernstig ongeluk kreeg en in een rolstoel belandde stond mijn wereld op z'n kop. Als jongste kind (14 jaar) met een uitwonende oudere broer en zus, was ik thuis met mijn ouders die wel wat anders aan hun hoofd hadden dan mijn emotionele, mentale welzijn.
Het jaar na het ongeluk moest mijn vader revalideren en zag ik hem maar een paar keer per week. Bovendien vroeg hij mij destijds of ik wilde zorgen voor mijn moeder. Iets wat ik letterlijk nam, waardoor ik een verstoorde relatie ontwikkelde met het 'zorgen voor'.
Geef jezelf toestemming om meerdere keren van hetzelfde te genezen.
Alex Elle
Reactie op trauma
Wat gebeurt er als je een trigger hebt...
01
Fight, Flight en Freeze
Naast Fawn kan het goed zijn dat je ook andere reacties van jezelf herkent als er een trigger afgegaan is. Opeens heel boos worden, weg willen rennen of als versteend blijven zitten.
De basis van al deze reacties, ook al zijn ze verschillend in uiting, is: ons zenuwstelsel is geactiveerd. Het denkt als het ware dat het 'terug in de tijd is'. We dienen het zenuwstelsel te leren kennen én weer te leren hoe het kan ontspannen.
​
De reacties op triggers
De traumareacties kunnen elkaar in een paar seconden opvolgen. Heb je een trigger, probeer dan zo lief mogelijk te zijn voor jezelf en/of laat je ondersteunen door iemand die er voor je kan zijn. Een knuffel krijgen, er over praten met iemand of het opschrijven van wat er gebeurde kan al een stapje zijn richting een beetje rust. Bewegen ook, zodat je de energie in je lijf de kans geeft om weer te settelen.
02
Zenuwstelsel
​Dat we een instinctieve reactie ervaren heeft te maken met ons zenuwstelsel. Hoe 'irreëel' het ook lijkt voor iemand die deze reacties niet kent, de dreiging wordt door het zenuwstelsel opgepikt en omgezet in een reactie.
De aandrang om zo te reageren, is dus heel sterk. Het onwillekeurige zenuwstelsel neemt het over, de stress en spanning in ons lijf loopt op en we kunnen op dat moment niet meer bewust kiezen hoe we reageren.
Fawn is ook een (vaak onbewuste) reactie op dreiging, waarbij je kunt denken aan dreiging die je voelt in conflicten, spanningen/stemmingen van anderen, agressie, confrontaties, moeilijke gesprekken.
03
Gedrag van Fawn
Het betekent dat je gaat pleasen en probeert zo aardig mogelijk te blijven. Onderdanig. Ondergeschikt. Ten dienste van.
Je bent erop gericht om de sfeer, de stemmingen, de behoeftes van je omgeving steeds in de gaten te houden. Liefst houd je iedereen te vriend: dit houd je zogenaamd veilig. Dit gebeurt bewust, maar voor een groot deel ook onbewust. Spanning in je lichaam, moeite met slapen, het gevoel dat je altijd 'aan' staat zijn signalen van trauma dat nog in je systeem aanwezig is.
Het risico is dat je je eigen behoeftes niet (goed) kent, er niet naar handelt en dat je beïnvloedbaar kan zijn. Afhankelijk van de goedkeuring of bevestiging van anderen. Je grenzen voelen of ze aangeven is hierdoor heel moeilijk.
04
Speciaal voor Fawners
Voor mensen die zich herkennen in de Fawn response is coaching een hele goede manier om de eigen identiteit en het leren voelen en aangeven van grenzen te ontwikkelen.
Maar er is wel iets wezenlijks waar je rekening mee mag houden. 'Fawn people' zullen in eerste instantie ook bang zijn dat in coaching of therapie het pleasen toch voorop komt te staan en zij sociaal gewenste antwoorden zullen gaan geven.
Traumasensitieve coach speciaal voor pleasers
Als de coach of therapeut niet echt met hen klikt of geen/weinig weet heeft van de Fawn response, zal dat een risico kunnen zijn. Als je je eigenlijk niet echt veilig voelt, niet begrepen op een dieper level, dan val je al snel terug in de Fawn. Let op deze signalen en neem ze echt serieus. Blijf zoeken tot je iemand gevonden hebt die echt bij jou past en waarbij je voelt dat jij centraal staat.
Kan je trauma... fixen?
Als traumasensitieve coach voor pleasers heb ik hier echt een mening over. 'Fixen, 'oplossen', 'overwinnen' als het gaat om trauma zijn woorden die juist kunnen her-traumatiseren. Ik heb hier persoonlijk lang mee geworsteld. Een trauma fix je niet. Je leert er mee omgaan. Je leert er goed voor zorgen. Je leert hoe je met jezelf kunt omgaan als er een trigger is. En je leert om hulp te vragen aan je omgeving op de momenten dat jij dat nodig hebt. Gaandeweg nemen je triggers in frequentie af. En ze worden minder intens.
Je hoeft niet van je trauma 'af'. Er is een wond. Daar zorg je voor. Dat heeft zolang tijd, aandacht en liefde nodig als het nodig heeft.
En gelukkig is er veel mogelijk als het gaat om wat je kunt doen ná je instinctieve trauma respons. Het leren herkennen van de triggers bijvoorbeeld. In welke situaties gebeurt het, met welke mensen. Zelfkennis is ook kennis over hoe jouw trauma werkt. Zelfzorg die jij compleet af kunt stemmen op wat JIJ nodig hebt: daar gaat het om.
Ook is het een belangrijke kwestie om compassie te ontwikkelen: milder en zachter leren kijken naar jezelf. Juist pleasers mét trauma zijn bijzonder kritisch naar zichzelf.
Je lost je trauma niet op, maar je leert ermee omgaan. Door de groei in zelfverbinding en compassie, het rekening houden met je gevoeligheid en het onderscheid leren maken tussen wat er toen gebeurde en wat er nu gebeurd.
De wond wordt een litteken, die afhankelijk van het innerlijk werk dat je doet, steeds minder pijnlijk zal voelen en je in staat stelt steeds beter voor jezelf te zorgen. Door keuzes te (durven) maken die goed zijn voor jóu. Met gezonde grenzen die écht van jou zijn.
Lichamelijk kun je jezelf ook helpen om weer sneller naar ontspanning te gaan met korte oefeningen. Het doel hiervan is dat je je lichaam én het zenuwstelsel leert het verschil te maken tussen wat er vroeger is gebeurd en wat er nu aan de hand is.
Op Instagram zijn er veel accounts die je hierbij kunnen helpen. Zoekwoorden die je kunt gebruiken: trauma somatics, somatic experiencing, ontspanning voor trauma.
Groeien in gedrag en in keuzes maken die goed zijn voor jou
Ervarings-deskundig
Mijn trauma respons is ook Fawn. Met veel geduld, nog meer geduld en heel veel oefenen heb ik een leven gecreëerd waarin ik veel minder afhankelijk ben van de goedkeuring en bevestiging van anderen. Waarin ik mijn eigen tempo volg. Waarin ik net zo belangrijk ben als ieder ander. En waarin ik me niet meer continu schuldig voel als ik kies voor mijn eigen behoeftes, maar ook in staat ben mijn schuldgevoelens te dragen als ze er wel zijn. Zelfzorg staat voor mij hoog op de prioriteitenlijst.
Met hart & ziel
Juist met Fawn people ga ik graag samen aan de slag om te werken aan een steviger zelf-gevoel, gezonde grenzen en het leren luisteren naar eigen behoeftes. Het leven kan zoveel makkelijker, innerlijk rustiger en milder. Fawn people verdienen veel compassie: zowel van anderen, maar natuurlijk vooral van zichzelf.