Ja zeggen, nee voelen

Je kent dit gevoel wel: aan de binnenkant voel je een nee en de pleaser heeft alweer ja gezegd. En je bent je er nog eens superbewust van ook. Er blokkeert gewoon iets, je durft het niet uit te spreken...

Hoe dat kan? Ik pak de voornaamste drie redenen er even voor je uit.

1. Angst om de verbinding te verliezen

Wanneer je bang bent dat een ander je afwijst, teleurgesteld zal zijn of boos wordt, voelt nee zeggen alsof je de relatie op het spel zet (vaak speelt hierin de persoonlijke geschiedenis een grote rol). Jouw ja is dan een poging om de verbinding veilig te houden.

• Innerlijk mechanisme: ik ben bang dat de ander me afwijst, teleurgesteld is of me minder aardig vindt als ik nee zeg.

• Gevolg: ik offer mijn eigen gevoel onbewust op om de relatie in stand te houden.

• Diepere laag: dit komt vaak uit een kindervaring waarin liefde of aandacht afhankelijk leek van aanpassen.
  

2. Schuld- of schaamtegevoel

Nee zeggen roept vaak schuld op, alsof je de ander tekortdoet. Vanuit schaamte denk je dat je pas waardevol bent als je geeft, 'dat hoort toch zo?', waardoor jouw ja een manier wordt om jezelf goed te praten.

• Innerlijk mechanisme: zodra ik nee wil zeggen, voel ik me schuldig dat ik de ander ‘iets ontneem’.

• Gevolg: mijn schuldgevoel weegt zwaarder dan mijn eigen behoefte.

• Diepere laag: ik heb ooit geleerd dat mijn wensen minder belangrijk waren en dat ik pas waardevol ben als ik geef.
  

3. Identiteit als “de behulpzame”

Je hebt geleerd jezelf te zien als de betrouwbare en zorgzame. Nee zeggen voelt dan alsof je dat beeld breekt. Jouw ja is een manier om die rol in stand te houden, zelfs als dat je uitput.

• Innerlijk mechanisme: ik zie mezelf als iemand die altijd klaarstaat. Nee zeggen voelt alsof ik mezelf verloochen.

• Gevolg: ik houd het beeld in stand dat ik betrouwbaar en zorgzaam ben, ook al ga ik daarmee over mijn grenzen.

• Diepere laag: dit is vaak een overlevingsstrategie: ik besta en krijg bevestiging doordat ik ‘de redder’ of ‘de sterke’ ben.
  

✨ Samenvattend over ja zeggen en nee voelen

Pleasers zeggen vaak ja tegen de ander om liefde, bevestiging en veiligheid te bewaren, maar verliezen daarbij de verbinding met hun eigen nee en daarmee met zichzelf. Als je je bedenkt dat deze patronen in pleasen en aanpassen als kind al zijn ontstaan is het logisch dat dit kindstuk dit mechanisme blijft inzetten. De kunst is om, nu je volwassen bent of wordt, te zien waar je uit verbinding met jezelf en je nee gaat en gaat oefenen. Je kindstuk zal dit spannend vinden, je volwassenstuk kan dit leren dragen.

Hiermee kun je wat oefenen om je eigen nee steviger te voelen zonder direct in schuld of angst te schieten. Met elke keer oefenen bouw je weer wat meer veerkracht op.

Oefening: Nee zeggen vanuit je midden

Wat is je midden?

Je midden is de plek waar je verbonden bent met jezelf. Met alles van jezelf. Met wat jij belangrijk vindt, met wat je fijn en niet fijn vindt, met je waarden, met je behoeftes en je verlangens, je gevoelens en je gedachtes. Je midden is waar je bijvoorbeeld voelt/merkt dat je soms meegetrokken wordt door de ander en je nog geen raadt weet hoe je weer terug in je midden kunt komen. Je midden is waar het ideaal gezien zacht en open is. Het is alsof je in het centrum van je eigen lichaam bent, in je buik, vanwaaruit allerlei lijntjes lopen naar belangrijke delen van jou. Vanuit je midden kun je voelen: wat klopt voor mij, wat niet? Daar ontstaat je nee of je ja op een natuurlijke manier. Je hoeft het niet te beredeneren, je lijf weet het vaak eerder dan je hoofd. Bij pleasers is het midden van anderen vaak meer bekend dan hun eigen midden.

Waarom is het midden belangrijk bij nee zeggen?

• Als ik uit mijn midden ga, raak ik in de ander verstrikt. Dan voelt hun wens groter dan mijn eigen gevoel.

• In mijn midden voel ik dat mijn nee evenveel waard is als hun ja.

• Het midden geeft rust en overzicht. Daar kan ik schuld en angst waarnemen, zonder dat ze de regie overnemen.
  

In je midden, je kern, je centrum zijn maakt je leven een stuk makkelijker, rustiger en overzichtelijker. Niet alleen maar voelen of alleen maar denken, maar dit samen bij elkaar.

Stap 1: Het contact maken met je nee

1. Sluit even je ogen of kijk zacht voor je uit.

2. Denk aan iets waarvoor je diep vanbinnen nee voelt, maar normaal ja zou zeggen.

3. Breng je aandacht naar je lichaam. Waar voel je die nee? Misschien in je buik, borst of keel.

4. Adem daar zacht naartoe. Zeg in stilte tegen jezelf: “Ik voel deze nee. Het hoort bij mij.”
   

Stap 2: Het verschil tussen nee en schuld herkennen

1. Merk op welke gevoelens erbij omhoog komen: schuld, angst, ongemak.

2. Adem in naar die gevoelens en zeg zacht: “Het is oké dat dit gevoel er is. Dit gevoel is niet hetzelfde als mijn nee.”

3. Herinner jezelf dat jouw nee zeggen je eigen energie en grenzen beschermt.
   

Stap 3: Een zachte, duidelijke nee formuleren

1. Begin met je eigen gevoel: “Ik merk dat dit niet past voor mij…”

2. Voeg een korte, vriendelijke afsluiting toe: “…dus ik kan hier nu niet mee instemmen.”

3. Oefen dit eerst in gedachten, daarna eventueel hardop of met iemand die je vertrouwt. Jezelf nee horen zeggen kan best heel confronterend zijn, waardoor het je keel letterlijk niet verlaat op het moment dat je het zou willen zeggen. Als je hiermee oefent, weet je al beter hoe je nee voelt terwijl je het uitspreekt. Besef ook: mijn intentie is niet om de ander te verliezen, mijn intentie is om mezelf te zijn. Ik mag bang zijn voor verlies van de ander, maar ik wil mezelf ook niet verliezen.

Stap 4: Verankeren

1. Sluit af met een ademhaling of een klein ritueel (bijv. handen op je buik).

2. Herinner jezelf: “Mijn nee is een ja tegen mezelf.”

3. Besef dat jij en je pleaser-deel zeker, moeten wennen. Geef niet op, want in jouw binnenkant zijn er delen die jou nodig hebben.

Tot slot

Nee zeggen voelt misschien nog onwennig of spannend. Dat is oké. Elke keer dat je even stil staat in je midden en je nee daaruit laat komen, oefen je een nieuwe manier van aanwezig zijn.

Onthoud: jouw nee is niet persé een breuk met de ander (hou die mogelijkheid een beetje open). Jouw nee naar een ander is vooral een ja tegen jezelf. Hoe vaker je dat oefent, hoe natuurlijker het wordt om trouw te blijven aan wat je diep vanbinnen voelt.